اس پی دی فایل | سیستم همکاری در فروش فایل سپیده

عنوان

 دلایل این دستگاه 

 الف    بررسی دلایل

ب    بررسی واژه فرهنگ

ج    بررسی نمونه ها ومثال ها

دیدگاه دوم قبول عناصر مثبت فرهنگی و طرد عناصر منفی

الف    مثال ها ونمونه ها

جمع بندی

نتیجه گیری

منابع

مقدمه

قرآن كريم آخرين پيام آسمانى است كه بر بشريت نازل گشته و در محيطى بر انسان‏ها فرود آمده كه آن‏ها سرگشته و حيران در وادى جهل و تعصب و فرهنگشان آميخته‏اى از عناصر صحيح و غير صحيح بوده است؛ چرا كه از طرفى، اعراب جزيرة العرب وارثان حضرت ابراهيم و اسماعيل (عليهماالسلام) و دين حنيف بودند و بنابراين، عناصر فرهنگى الهى و مفيدى مثل حج داشتند. اما از طرف ديگر، در طول اعصار متمادى و با دورى از انبياى الهى (عليهم السلام) به تدريج، خرافات و عناصر باطل در فرهنگ آنان رسوخ كرده بود.

در اين نوشتار، رابطه قرآن با فرهنگ آن زمان عرب مورد بررسى قرار مى‏گيرد و در اين راستا، به دو ديدگاه مهم در مورد اين مطلب اشاره مى‏شود

اول تاثيرپذيرى كامل قرآن كريم از فرهنگ عصر نزول؛

دوم قبول عناصر مثبت فرهنگ و طرد عناصر منفى آن.

بررسی رابطه قرآن با فرهنگ زمان عرب و تاثيرپذيرى قرآن از فرهنگ عصر نزول

ديدگاه اول تاثيرپذيرى كامل قرآن كريم از فرهنگ عصر نزول

از سخنان برخى نويسندگان و خاورشناسان (مستشرقان) اين‏گونه بر مى‏آيد كه قرآن كاملا تسليم فرهنگ عصر نزول     يعنى، صدر اسلام     بوده و به عبارت ديگر، قرآن فرهنگ زمان خويش را     كه همان فرهنگ جاهلى عرب و آميخته با خرافات ضد علمى بوده     پذيرا شده و خدا آن‏ها را در متن قرآن وارد كرده است. اين تا حدودى شبيه نظريه‏اى است كه در زمينه تاثير فرهنگ زمانه در نويسندگان تورات و انجيل گفته شده است. [1] البته در مورد قرآن، برخى از نويسندگان اين ديدگاه را كاملا پذيرفته [2] و برخى ديگر با ذكر مثال‏هايى، تاثيرپذيرى را به‏طور گسترده طرح كرده و با احتياط از آن سخن‏گفته‏اند. [3]

مثال‏ها و نمونه‏ها

1    فرهنگ بازرگانى حاكم بر عربستان قرن هفتم ميلادى اين فرهنگ در قرآن كريم نيز بازتاب يافته و الفاظ و مفاهيم كليدى آن نظير ربح، ضرر، تجارت، بيع، شرا، اشترا، كنز، وزن، ترازو و… از قرآن كريم سر بر آورده است. [4]

2    آرزوانديشى پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله) و مردم برخى (از مستشرقان) كه به مكتب روان‏شناسى فرويد نيز اعتقاد دارند، تصوير بهشت و نعمت‏هاى آن از آب روان، درختان سبز و خرم و سايه‏هاى آن‏ها و بوستان‏هاى پر از ميوه‏هايى هم‏چون خرما، انگور و انار را حاكى از «آرزو انديشى» (wishful thinking) مردم آن روزگار و     العياذب الله     شخص رسول     الله(صلّى اللّه عليه و آله) مى‏دانند. [5]

3    شان نزول‏ها پديده‏اى كه حاكى از راه يافتن بخشى از زندگى و فرهنگ مردم معاصر با نزول قرآن در قرآن كريم است مساله اسباب نزول يا شان نزول است كه مثال‏هاى متعددى دارد. قريب دويست آيه در قرآن كريم شان نزول دارد. اين پديده‏ها و رويدادها و يا حتى سؤال‏ها و جنگ‏ها و توطئه دشمنان و حتى نذر حضرت على (عليه السلام) و حضرت فاطمه (عليها السلام) در سوره دهر، همگى موجب گرديده تا به تناسب آن‏ها، آيه يا آياتى از قرآن نازل شود. [6]

4    احكام امضايى اسلام احكامى كه در گذشته و جاهليت‏به صورت ديگرى سابقه داشته و شارع اسلام آن را با تغيير و تحولى در قرآن كريم آورده است؛ مانند حج كه آيينى ابراهيمى است و در اسلام، با اضافات و كاستى‏هايى امضا(تصويب) شده است. همچنين است ايلا، ظهار و لعان. [7]

5    قالب‏هاى زبانى     ادبى و شيوه‏هاى بيانى برخى از آداب و عادات زبانى زمان نزول قرآن در قرآن كريم ديده مى‏شود؛ مانندسجع(كه همان فاصله در قرآن است) و استفاده از ابزارهاى تاكيد مثل سوگندها يا نمونه‏هايى از نفرين يا چيزهايى كه به دليل ضيق دامنه زبان، به ناچار، بايد آن را شبيه به دشنام دانست؛ مانند

    «قتل الانسان ما اكفره» (عبس17)؛مرده باد انسان كه چه‏قدر كفر مى‏ورزد.

    «تبت يدا ابى لهب وتب»(لهب1) «بريده باد دستان ابولهب.»

    «عتل بعد ذلك زنيم»(قلم13)؛ متكبرندو خشن باآن‏كه حرام‏زاده و بى اصل نسب‏اند. [8]

6    از تشبيهات معهود مردم و لسان قوم استفاده كردن گاهى قرآن از عادات و رسم زبانى معهود استفاده كرده و به اصطلاح، بر طبق زبان قوم (لسان قوم     ابراهيم 4) سخن گفته است؛ مانند

«طلعها كانه رؤوس الشياطين»(صافات65)؛ (درخت زقوم) ميوه‏اش گويى سرهاى شياطين است. [9]

قرآن همان تعبيرات جارى عرب را به‏كار برده كه اعراب از باب تغليب، خطابشان با مذكر بوده و از اين‏رو، غالب آيات‏الاحكام خطاب به مردان است و منظور آن نبوده كه زن‏ها شامل احكام نبوده‏اند. [10]

7    استفاده از واژگان قرضى (وام واژه‏ها) در زبان عربى صدر اسلام در قرآن بيش از دويست واژه غير عربى (واژه‏هاى دخيل) [11] و از جمله، نزديك به پنجاه واژه فارسى ديده مى‏شود. [12]

براى مثال، لغت هندى «زنجبيل» از طريق فارسى و لغت يونانى يا لاتين «بلد» و «قلم» از طريق سريانى وارد عربى شده و سپس در قرآن آمده است. [13]

8    نظريه‏هاى علمى زمانه اگر در قرآن كريم، هيئت بطلميوسى يا طب جالينوسى منعكس باشد، نبايد انكار كرد و اگر پيشرفت علم، هيئت بطلميوسى و طب جالينوسى را ابطال نمود، نبايد نتيجه گرفت كه احكامى از قرآن را ابطال كرده است؛ زيرا قرآن فرهنگ زمانه را بازيافته است، نه لزوما و در همه موارد، حقايق ازلى و ابدى را. [14] و در جاى ديگر، مساله هفت آسمان را از همين باب مى‏دانند. [15]

در ماجراى محاجه حضرت ابرهيم (عليه السلام) با نمرود نيز او خطاب به نمرود مى‏فرمايد «پروردگار من خورشيد را از مشرق بيرون مى‏آورد. اگر تو راست مى‏گويى از مغرب بيرون آر.»(بقره 258) در اين بيان، حركت خورشيد و سكون زمين مفروض گرفته شده است. [16]

9    جن در قرآن كريم سخن از وجود جن نيز به ميان آمده و سوره‏اى به نام جن و در شرح ايمان آوردن بعضى از آن‏ها و استماع مجذوبانه آنان از آيات قرآنى هست، حال آن‏كه بعيد است علم يا عالم امروزى قايل به وجود جن باشد. [17] سوره جن هفتاد و دومين سوره قرآن است.

10    مجنون با اين‏كه ديوانگى يك بيمارى است، ولى قرآن آن را بر اساس فرهنگ زمان صدر اسلام به عنوان «كسى كه در اثر لمس شيطان ديوانه شده» بيان مى‏كند «الذين ياكلون الربا لايقومون الا كمايقوم الذى يتخبطه الشيطان من‏المس»(بقره 275)؛ كسانى كه ربا مى‏خورند، (در قيامت، از قبرها) برنخيزند، جز مانند آن‏كه به واسطه لمس شيطان ديوانه شده است.