اس پی دی فایل | سیستم همکاری در فروش فایل سپیده

  بازار ایرانی

بازارها اکثراً در مجاور ارگ حکومتی ، مسجد جامع و میدان اصلی شهر قرار دارند.

     در شهرهایی که اماکن مذهبی ، بقاع متبرکه و مقبره ائمه وجود دارد ، بازارها معمولاً در اطراف و مقابل در ورودی آنها ساخته می شد. نمونه آن در ایران در شهرهای ری ، مشهد و قم دیده می شود.

لذا محوطه بازار در موقعیت بسیار مهم و ممتازی قرار گرفته است و نبض اقتصادی شهر را در اختیار دارد و همچنین در ارتباط تنگاتنگ با امور سیاسی و فرهنگی و اجتماعی شهر بود. این مطلب کماکان تا اوایل سده اخیر صادق بوده است.

     گاهی دارالحکومه در خود بازار بوده مانند سرای گنجعلی خان کرمان.

در بعضی موارد ادارات و تاسیسات دیوانی نیز  در بازار یا در نزدیکی آن قرار داشته است. مانند بازار تهران  بازار اصفهان و بازار شیراز و همچنین ساختمانهای دولتی و آموزشی مانند ضرابخانه  غورخانه و حتی کتابخانه و موزه نیز در مجموعه بازار و یا در مجاور آن واقع بوده است. مانند بازار تهران.

عناصر و فضاهای بازار

شامل سه بخش می شود

1  عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی

2  عناصر و فضاهای معماری

3  فضاهای خدماتی و عمومی

1  عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی

1 1  راسته

2 1  رسته (راسته فرعی)

3 1  دالان

4 1  چهارسوق (چارسو)

5 1  جلوخان

6 1  میدان

2  عناصر و فضاهای معماری

1 2  حجره (دکان)

2 2  سرا (کاروانسرا  خان)

3 2  تیمچه (تیم)

4 2  قیصریه (قیصرا)

5 2  خانبار (کالنبار)

3  فضاهای خدماتی و عمومی

شامل  آب انبار یا سقاخانه  شربت خانه قهوه خانه و چایخانه و اصطبل که اغلب از بین رفته اند.

خوراک پز خانه  مساجد کوچک  حمام و … چون کسبه بازار مؤمن و مسلمان ترین مردم شهر بوده اند و در تمام ارسن های بازار این عناصر قرار داشته اند.

خصوصیات راسته بازار

 1  طول راسته بازارها اندازه معین و مشخصی نداشت و اندازه آن به وسعت شهر و رونق اقتصادی بستگی داشت. طول راسته بازار در شهرهای کوچک در حدود چند صد متر و در شهرهای بزرگ به چند کیلومترمی رسید.

 2  عرض راسته بازار به طور متوسط بین 4 تا 6 متر بود. عرض برخی از راسته های بازار پس از آنکه شهر گسترش می یافت و جمعیت آن زیاد می شد ، پاسخگوی حجم تردد در بازار نبود و به سادگی نیزنمی توانستند عرض بازار را افزایش دهند. در نتیجه قسمتهایی از راسته بازار بسیار شلوغ می شد. همچنین عبور بعضی از بزرگان شهر به صورت سواره موجب اذیت مردم در راسته های کم عرض می شد.

3  از خصوصیت مهم راسته ها ، نبودن خانه های مسکونی در آنهاست.