بررسي زيرساخت فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي واحدهاي دانشگاهي
نوع فایل:ورد
تعداد صفحات:130
اندازه فایل:2.45مگابایت
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده …………………………………………………………………………………………………………………………..1
1- معرفي پژوهش
1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………3
1-2- بيان مساله……………………………………………………………………………………………………………………………4
1-3- اهميت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..5
1-4- اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….5
1-5- سئوالات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….6
1-6- تعاريف عملياتي ………………………………………………………………………………………………………………….6
1-7- متغيرهاي اساسي پژوهش …………………………………………………………………………………………………….8
2- مباني نظري پژوهش
2-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………10
2-2- تاريخچه كاربرد فناوري اطلاعات ………………………………………………………………………………………..11
2-2-1- از ابتدا تا قرن 18……………………………………………………………………………………………………………12
2-2-2-نخستين كتابشناسيها…………………………………………………………………………………………………………13
2-2-3-قرن هجدهم …………………………………………………………………………………………………………………..13
2-2-4- قرن نوزدهم ………………………………………………………………………………………………………………….13
2-2-5- دكومانتاسيون بعد از 1958………………………………………………………………………………………………14
2-2-6- عصر حاضر…………………………………………………………………………………………………………………..15
2-2-7- نقش ارتباطات ……………………………………………………………………………………………………………..16
2-3- اهميت فناوري اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………16
2-4- فناوري اطلاعات در كشورهاي در حال توسعه ……………………………………………………………………..17
2-4-1- زيرساخت فناوري اطلاعات در كشورهاي در حال توسعه……………………………………………………20
2-5- فناوري اطلاعات و كتابخانه ها…………………………………………………………………………………………….23
2-5-1- تاثير فناوري اطلاعات بر كتابخانه ها و خدماتشان ……………………………………………………………..25
2-5-2-فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي دانشگاهي ……………………………………………………………………..27
2-5-2-1-فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي دانشگاهي جهان ……………………………………………………….27
2-5-2-2- فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي دانشگاهي ايران ………………………………………………………..28
2-5-3- زيرساخت هاي فناوري اطلاعات در كتابخانه ها…………………………………………………………………30
2-5-3-1- زيرساخت فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي دانشگاهي ايران …………………………………………31
2-6- مروري برمطالعات انجام شده ……………………………………………………………………………………………..33
2-6-1- پژوهشهاي انجام شده در ايران ………………………………………………………………………………………..33
2-6-2- پژوهشهاي انجام شده درخارج ……………………………………………………………………………………….34
3- روش پژوهش و گردآوري اطلاعات
3-1- جامعه آماري پژوهش………………………………………………………………………………………………………….37
3-2- روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..37
3-3- روش و ابزار گردآوري اطلاعات………………………………………………………………………………………….37
3-4- تجزيه و تحليل داده ها………………………………………………………………………………………………………..37
4- يافته هاي پژوهش
4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………39
4-2- نيروی انسانی……………………………………………………………………………………………………………………..42
4-3- امكانات و تجهيزات …………………………………………………………………………………………………………..52
4-4- بودجه و امكانات ……………………………………………………………………………………………………………..74
4-5- شرايط سازماني …………………………………………………………………………………………………………………79
4-6- ديدگاه مديران …………………………………………………………………………………………………………………..85
5 – بحث و نتيجه گيري
5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………98
5-2- خلاصه يافته ها………………………………………………………………………………………………………………….98
5-3- نتيجه گيري …………………………………………………………………………………………………………………….107
5-4- پيشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………….109
5-5-پيشنهاد براي پژوهش هاي آتي……………………………………………………………………………………………110
– مقدمه
امروزه دسترسی کاربران کتابخانه های دانشگاهی به روزآمدترين منابع علمی در کوتاه ترين زمان ممکن، ضرورتی است که اين کتابخانه ها را از ارايه پيشرفته ترين خدمات اطلاع رسانی ناگزير می سازد. کتابخانه ها برای ايفای رسالت سنگينی که در جهت ارايه خدمات اطلاع رسانی نوين بر دوش دارند، نيازمند به کارگيری فناوری اطلاعات در پيچيده ترين سطوح ممکن هستند. فناوری اطلاعات که کتابخانه به مفهوم امروز، بدون آن معنا نمی يابد، ضرورتاً متکی بر عناصر بنيادينی است که زيرساخت فناوری اطلاعات را تشکيل می دهند.
زيرساخت به معنی بنياد يا شالوده ای است که يک سازمان يا نظام بر آن استوار شده است. به بيان ديگر، امکانات ، خدمات و تأسيسات اساسی مورد نياز برای عملکرد يک مجموعه مانند نظام های ارتباطی، سازمان های عمومی و … زيرساخت خوانده می شود (آمريكن هريتيج ، 2009)
زيرساخت فناوری اطلاعات شامل عناصر بنيادينی است که فعاليت های اطلاعاتیِ مبتنی بر فناوری، بر آن استوار می شوند و بدون فراهم بودن اين عناصر و شرايط در سطح مطلوب ، استفاده کارآمد از فناوری اطلاعات تحقق نخواهد يافت.
هنوز تعريفی جامع و دقيق از مفهوم زيرساخت اطلاعات يا فناوري اطلاعات ارائه نشده است . اين مفهوم معمولا با بيان عناصر تشكيل دهنده زير ساخت مورد نظر تعريف شده است. احتمالا آترتون [1](1977) تنها كسي است كه تعريف روشني از زير ساخت اطلاعات ارائه داده است. به تعبير او ، زيرساخت اطلاعاتي هركشوري توانائيهاي ملي در دسترسي به دانش و اطلاعات و همچنين انتقال دانش و اطلاعات به منظور استفاده عملي از دانش است .(داورپناه ، 1384، ص118-120)
کتابخانه دانشگاهی به عنوان مرکزی که مسووليت ارايه خدمات اطلاعاتی به جامعه وسيعی از دانشجويان و اعضای هيأت علمی را برعهده دارد ، نيازمند همگامی با نوآوری های موجود در زمينه اطلاع رسانی است. افزايش تصاعدی توليدات علمی و تأکيد روزافزون دانشگاه ها بر انجام پژوهش های پربار علمی ، روز به روز بر سنگينی وظايفی که بر دوش کتابخانه های دانشگاهی است ،می افزايد. اين کتابخانه ها تنها زمانی می توانندرضايت کاربران خود را جلب نمايند که خدمات اطلاع رسانی مورد تقاضای کاربران
را در مطلوب ترين سطح ممکن ارايه دهند و تحقق اين هدف در گرو فراهم بودن امکاناتی مانند نيروی انسانی متخصص، بودجه کافی، تجهيزات سخت افزاری و نرم افزاری مناسب و ديدگاه مثبت و پذيرای سازمانی و مديريتی در رابطه با فناوری اطلاعات است .
در مورد كتابخانه هاي دانشگاهي ايران نيز ، امروز بيش از گذشته، دلايلي وجود دارد كه استفاده از فن آوري اطلاعات در كتابخانه ها و خودكارسازي آنها را ضروري مي سازد. افزايش رو به رشد كاربران، نياز بيشتر به استفاده از مواد كتابخانه اي در داخل و خارج از كتابخانه ها، رشد ميزان مواد منتشر شده ، تغيير ماهيت مواد مطالعاتي (به معني استفاده بيشتر از لوح هاي فشرده، مجلات الكترونيكي، پايگاه هاي اطلاعاتي پيوسته ) و توسعه كامپيوترهاي جديدتر و ارزان تر، تنها بخشي از دلايلي هستند كه بر خودكارسازي تاكيد دارند. علاوه بر فعاليت هاي داخلي عادي مثل فهرست نويسي ، فراهم آوري و كنترل امانت ، فن آوري هاي اطلاعاتي را مي توان در كتابخانه براي ساير فعاليت ها مثل پردازش اطلاعات به كار گرفت . از آنجا كه اكثر كتابخانه هاي دانشگاهي به انجام فعاليت هاي تحقيقاتي مي پردازند، پردازش اطلاعات براي آنها بسيار اهميت دارد (ناخدا وحري ،1384، ص 57- 76).
1-2- بيان مساله
امروزه دگرگونی همه جانبه منابع و خدمات کتابخانه ای، کتابخانه های دانشگاهی را در معرض آزمونی دشوار قرار داده است . در اين شرايط دگرگون شده ، کتابخانه هايی در انجام رسالت آموزشی و پژوهشی خود موفق خواهند بود که با درک صحيح شرايط کنونی در جهت فراهم آوری زيرساخت های مناسب ، برای همگامی با شرايط امروز حرکت کنند . دانشگاه آزاد اسلامی که کانون آموزش و پژوهش خيل عظيمی از فرزندان مستعد کشور است ، با واقف بودن بر رسالتی که بر دوش کتابخانه های دانشگاهی قرار دارد، همواره در تلاش ارتقای سطح کمی و کيفی کتابخانه های خود بوده است. در اين راستا کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی به منظور ارايه خدمات بهينه برای جامعه استفاده کنندگان و جلب رضايت آنان به فراهم آوردن امکانات زيربنايی لازم همت گماشته اند . کتابخانه های مرکزی واحدهای منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی نيز که 15 واحد دانشگاهی را شامل می شود ، در تلاش جلب رضايت شمار بسيار مخاطبان خود به ارايه خدمات کتابخانه ای مختلف اقدام می کنند. با توجه به ضرورت شناخت وضعيت فعلی جهت برنامه ريزی های آتی ، پژوهش حاضر، مطالعه زيرساخت های فناوری اطلاعات در اين کتابخانه ها را هدف خود قرار داده است .
با بررسي زيرساخت هاي فناوري اطلاعات در كتابخانه هاي مركزي واحدهاي دانشگاهي منطقه پنج ، نقاط ضعف و قوت اين كتابخانه هاي دانشگاهي در زمينه های مربوطه مشخص مي شود و يافته های پژوهش می تواند با فراهم آوردن داده های لازم و انعکاس وضعيت موجود ، در برنامه ريزی های آتی کتابخانه های يادشده کاربرد داشته باشد . از آن جا که زيرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه ها شامل عواملی مانند نيروی انسانی، امکانات و تجهيزات فناوری، امکانات مالی، شرايط سازمانی و جو حاکم بر کتابخانه ها از نظر پذيرش فناوری اطلاعات يا مقاومت در مقابل آن است ، پژوهش حاضر به بررسی عوامل يادشده می پردازد